Συνέντευξη του Παναγιώτη Τσαούση

• Και στη Φλάνδρα όπως και στο cabaret, βλέπουμε οχήματα που θυμίζουν τον 19^ο αιώνα, τι συμβαίνει και σε ενδιαφέρει τόσο;

Όντως αληθεύει ότι η αισθητική των κλασικών αυτοκινήτων με γοητεύει πολύ περισσότερο από αυτή των σύγχρονων. Ιδίως αυτά της δεκαετίας του ΄30. Στο cabaret τα αυτοκίνητα είναι συμβατικά σε μια προσπάθεια ρεαλιστικής απεικόνισης της εποχής της ποτοαπαγόρευσης.

Στην απόδραση της Φλάνδρας δεν συμβαίνει αυτό, η πηγή έμπνευσης για τα οχήματα, είναι οι Γερμανικές φόρμουλες 750 κιλών που μεσουρανούσαν στα τέλη της δεκαετίας του ΄30, μόνο που στο κόμικ έχουν μετατραπεί σε ιπτάμενες. Έτσι συνδύασα την παρουσία των θρυλικών “ασημένιων βολίδων” με το φανταστικό στοιχείο και θέλω να πιστεύω ότι ο συνδυασμός ταίριαξε. Περιμένω όμως και εντυπώσεις επ΄ αυτού.

• Στη Φλάνδρα βλέπουμε μια πολύ μεγάλη εξέλιξη της τεχνικής σου με τα μολύβια, σκέφτεσαι να συνεχίσεις με τα μολύβια ή θα δούμε και χρωματισμένα έργα σου, όπως το εξώφυλλο;

Οι αποχρώσεις του γκρίζου, οι τονικές κλίμακες και τα στάδια του προσχεδίου, ήταν κάτι που ανέκαθεν με γοήτευε περισσότερο από τη χρωματική παλέτα. Φυσικά αναγνωρίζω ότι μπορεί αυτό να δείχνει λιγότερο ενδιαφέρον στα μάτια αρκετών αναγνωστών, μιας και το χρώμα είναι πιο ευχάριστο, πιο διασκεδαστικό και πιο ζωηρό.

Δεν είμαι αρνητικός με το χρώμα και θα ήθελα να πειραματιστώ  σε νέες τεχνικές που να δώσουν ένα σχετικό χρωματισμό, όχι όμως πολύ φανταχτερό, να διατηρεί την χειροποίητη αίσθηση που μέχρι τώρα παρουσιάζω. Εργαλεία,  όπως χοντρότερα  χρωματιστά  χαρτιά, ξυλομπογιές, κάρβουνα  και ακουαρέλες, θεωρώ ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε επόμενο άλμπουμ.

• Φαντασιώνεσαι και άλλες διαφορετικές ροές της ιστορίας;

Δεν είναι κακή ιδέα, ο τρόπος που τελειώνει αφήνει το παραθυράκι για συνέχεια, χωρίς όμως να είναι αναγκαίο. Νομίζω ότι, αναλογικά με  το περιβάλλον που έχω δημιουργήσει με τις αρχικές σελίδες, η ιστορία είναι μικρότερη από όσο θα έπρεπε και θα μπορούσε να επεκταθεί για να γίνει πιο χορταστική και να αποσβέσει και ο αναγνώστης τον χρόνο που αφιερώνει για την διαδικασία εισήγησης, σε αυτό το αλλόκοτο αισθητικά κόσμο που συνυπάρχουν μεσοπολεμικά και αρχαία στοιχεία αισθητικής.

Οπότε ναι, θα μπορούσε να έχει και μία και δύο επόμενες ιστορίες με βάση αυτό τον πολιτισμό, που όμως νομίζω ότι πριν προχωρήσω σε κάτι τέτοιο θα ήταν καλό να συμπεριλάβω τα συμπεράσματα από την επιτυχία ή την αποτυχία του εγχειρήματος, κάτι που ακόμη είναι εν εξελίξει.

• Περιμένουμε και ιστορίες σου που να περιγράφουν καθαρά μελλοντικές ιστορίες, το σκέφτεσαι;

Η πρώτη μου αυτοέκδοση, που είχα παρουσιάσει στο comicdom του 2012 (the last terrestrial romance) ήταν μία ρομαντική ιστορία σε έναν άκρως  μελλοντικό κόσμο (4030 μ.X), όπου ο έρωτας είναι μια απαγορευμένη διαδικασία, οι οικογένειες έχουν απαγορευτεί και αυτές. Τα παιδιά, απόγονοι που δημιουργούνται τεχνητά από διαλεχτά γενετικά υλικά,  δεν ανήκουν στους γονείς τους, άλλα ανήκουν στον κρατικό μηχανισμό.

Οι άνθρωποι είναι τηλεπαθητικοί εγγαστρίμυθοι και δεν μιλάνε και η τωρινές απόψεις για το νόημα της ζωής θεωρούνται εντελώς γελοίες. Οι άνθρωποι είναι άτριχοι, γυμνοί (χωρίς να ταυτίζεται το γυμνό με τη χυδαιότητα), ενώ έχουν ενσωματωμένο τεχνητό ισοθερμικό δέρμα) και το επιτρεπτό όριο ζωής είναι τα 60 χρόνια, για να διατηρείται ελεγχόμενος ο παγκόσμιος πληθυσμός.  Μόνο αν έχουν ανέβει στην ιεραρχία και είναι ακόμη χρήσιμοι, τότε λαμβάνουν επιπλέον χρόνια ζωής. Οπότε όπως καταλαβαίνετε υπάρχει μια προεργασία για μια φουτουριστική ιστορία που δεν αποκλείεται να ξαναδουλευτεί.

• Πολύ θα θέλαμε να το δούμε.  - Τι θέλεις να εξελίξεις στα comics σου;

Σχεδόν τα πάντα, σίγουρα το σχέδιο είναι κάτι που με ενδιαφέρει πολύ, όμως δεν είναι το μόνο που θέλω να εξελίσσω από άλμπουμ σε άλμπουμ. Η σεναριακή δομή, η αφηγηματική ικανότητα, η σκηνοθεσία, η όμορφη και χρηστική τοποθέτηση των μπαλονιών διαλόγου και των μπαλονιών αφήγησης, είναι διάφορα πολύ σημαντικά στοιχεία για ένα εικονογράφημα  και θεωρώ ότι υπάρχει πολύ μεγάλο περιθώριο βελτίωσης.

Με την εμπειρία που θα αποκτώ κατά την ενασχόληση μου και με ανταλλαγές απόψεων, ελπίζω ότι η δουλειά μου θα βελτιώνεται.

• Ποια είναι η επόμενη ιστορία σου;

Συνήθως δουλεύω παράλληλα αρκετές  ιστορίες για εξάσκηση στο σχέδιο, μέχρι να με κερδίσει κάποια περισσότερο από την άλλες και να θεωρήσω ότι πρέπει να προχωρήσει και να τελειώσει. Το υλικό μισοτελειωμένων ιστοριών, που έχω στο αρχείο μου είναι αρκετά ογκώδες και από εκεί μπορώ να ανασύρω παλιές ιδέες και να τις ξαναεπεξεργαστώ  με ωριμότερη προσέγγιση. Οπότε επειδή ακόμη δεν έχω καταλήξει, δεν θα πω κάτι συγκεκριμένο στην ερώτηση, προτιμώ να πάρω το χρόνο μου και να αιφνιδιάσω…  

• Τι σε σοκάρει στα κόμικς;

Δεν νομίζω ότι με σοκάρει κάτι. Έχουν πέσει στα χέρια μου εικονογραφήματα όλων των ειδών και τα έχω αντέξει, έχουν βρεθεί δουλειές που να μην μου αρέσουν, ή να με αφήνουν αδιάφορο, αλλά δεν θυμάμαι να έχω  υποστεί σοκ.

• Tι σε συναρπάζει στα κόμικς;

Η ικανότητα κάποιων σχεδιαστών να σκηνοθετήσουν πολύ δυναμικά την αλληλουχία των εικόνων τους και με πλούσιο παιχνίδισμα της προοπτικής, ώστε να σου δώσουν την αίσθηση ότι βλέπεις ταινία συν τη δυνατότητα να δοθούν πολλαπλά  νοήματα σε λίγες εικόνες με τις κατάλληλες εκφράσεις –συμπεριφορές των χαρακτήρων τους, με τρόπο που να αποκτούν ζωή σαν έμβιες οντότητες.

• Ποια άλλη ιστορική προσωπικότητα – στιγμή θα μπορούσε να σε απασχολήσει στο μέλλον;

Γενικώς δεν έχω σκοπό να συμπεριλαμβάνω ιστορικές προσωπικότητες στις ιστορίες μου εκτός αν θεωρήσω ότι υπάρχει συγκεκριμένος λόγος. Σχετικά με τις χρονικές περιόδους όμως μου αρέσει να κάνω σύντομα ταξιδάκι σε διάφορες εποχές, ενώ πλήττω να εικονογραφώ ιστορίες που συμβαίνουν στο παρόν.

Δεν με γοητεύει ιδιαίτερα να παρουσιάζω εικόνες που είναι εντελώς συνηθισμένες για το μάτι μου και για το μάτι του μέσου θεατή-αναγνώστη. Ελπίζω να τον μεταφέρω και να μεταφέρω και τον εαυτό μου, εκτός καθημερινότητας και οπτικών ερεθισμάτων που θα προκαλέσουν αίσθηση ρουτίνας. Μπορεί να παρουσιαστούν επίκαιρα θέματα, καλυμμένα με τον μανδύα του υποθετικού κόσμου, ή του εναλλακτικού παρόντος, όμως ο αναγνώστης θα ήθελα να αποτραβηχτεί από τα εγκόσμια, έστω και για λίγο και να ταξιδέψει μέσα σε έναν άλλο κόσμο. Αν αυτό γίνει έστω και για λίγα λεπτά θα είμαι ευχαριστημένος, αν ταυτιστεί και με κάποιον από τους χαρακτήρες μου θα νιώσω και ικανοποιημένος.

• Το σχέδιο σου είναι υπερβολικά χρονοβόρο, υπάρχει περίπτωση να το απλουστεύσεις στο μέλλον, για να προλαβαίνεις να διηγείσαι περισσότερες ιστορίες;

Το σχέδιο μου έχει πολλές γραμμές, όμως γλιτώνοντας χρόνο από την απουσία μελανιού χρώματος και επεξεργασίας, νομίζω ότι συνολικά κερδίζω χρόνο. Το να αλλάξω τη νοοτροπία του σχεδίου μου σε στυλιζαρισμένο που να βασίζετε σε περιγράμματα , δεν θα μου ταίριαζε και δεν θα φαινόταν ότι είναι δικό μου. Θα έμοιαζε με σχέδια άλλων δημιουργών που έχουν εξελίξει πολύ περισσότερο αυτό τον τρόπο σχεδιασμού και εγώ δεν έχω να προσφέρω κάτι καλύτερο σε εκείνη την κατεύθυνση πάρα ένα αδύναμο πειραματισμό άνευ ενδιαφέροντος.

Νομίζω ότι ο κάθε καλλιτέχνης είναι καλό να δουλεύει στο ύφος που τον πρεσβεύει και να είναι όσο το δυνατόν πιο αναγνωρίσιμος, στα πλαίσια των δυνατοτήτων του.

• Γιατί ασχολείσαι με τα κόμικς και όχι με την ζωγραφική, τι σου προσφέρουν περισσότερο;

Το σχέδιο μου αρέσει περισσότερο από τη ζωγραφική, που συνήθως συνδέεται με χρωματικές απεικονίσεις. Υπάρχει και η ασπρόμαυρη ζωγραφική, όμως όπως και να έχει ένας πίνακας βγάζει νόημα από μία μόνο εικόνα. Είναι ένα στιγμιότυπο και κάποιος μπορεί να το καταλάβει, κάποιος άλλος όχι.  Για μένα που δεν μου αρέσει να δουλεύω πολύ την ίδια εικόνα ,άλλα μ΄ αρέσει να κάνω πολλές σύντομες σπουδές πολλών πραγμάτων (γυμνών σωμάτων, εκμαγείων, αυτοκινήτων, ζώων).

Το κόμικ είναι ιδανικό επειδή μπορώ να φτιάξω πολλά πράγματα σε σχέδια μικρού μεγέθους. Είμαι πιο πολύ της μικρογραφίας. 

Δεύτερος λόγος είναι ότι το κόμικ είναι μια τέχνη συνδυαστική που περιέχει σενάριο, σκηνοθετικές τεχνικές και σχέδιο και αυτό είναι πιο γοητευτικό και είναι πρόκληση να μπορέσει κάποιος να παίξει με όλα αυτά.

Επιπλέον είναι μια πιο μοντέρνα τέχνη που νομίζω ότι ,λόγω και των συνδυαστικών στοιχείων που προανέφερα, έχει περισσότερη ποικιλία δυνατοτήτων και είναι δυσκολότερο να κορεστεί τεχνικά.